“De voorstelling is misschien anders, maar nooit fout”

Gérard Grisey schreef in 1989 het stuk Le noir de l’Etoile. Het muziekstuk werd nooit eerder gebruikt voor een dansvoorstelling. De complexiteit van het stuk is wat choreograaf Marc Vanrunxt aantrekt. Vanrunxt staat open voor verrassingen, dat zorgt voor een model waarin dans, livemuziek en belichting samenkomen. In zijn stuk Drawings nodigt hij toeschouwers uit om op een andere manier te kijken en te luisteren. 
— Cleo Stordiau

Het publiek wordt tijdens de voorstelling omgeven door klank, hoe realiseer je dat in een theaterzaal?

"Het stuk bestaat uit zes percussionisten. Die zijn opgesteld op platformen die samen een cirkel vormen doorheen de ruimte, waarbinnen het publiek het middelpunt vormt. De toeschouwers zitten dus mee op het podium en niet in de zaal. De muziek vloeit van de ene muzikant naar de andere. Zo bekom je een auditieve ruimte, waardoor je als publiek het gevoel krijgt dat de muziek beweegt."

Er wordt veel ingezet op de beleving aan de hand van muziek. Je maakt daarnaast gebruik van dansers en belichting. Is het moeilijk om al deze aspecten te combineren?

"Het is niet evident, maar wel interessant om over na te denken. De voorstelling focust zich niet louter op één aspect. Het publiek wordt meegenomen op een trip, zowel muzikaal als choreografisch. Er zijn momenten waarop je als publiek niets ziet, maar er evengoed drie dansers voor je kunnen staan. We willen iedereen aanspreken en meenemen. Doordat de muziek zó complex is, was het heel moeilijk om een ingang te vinden in het stuk. De zes dansers zijn in dit geval ook choreografen en schrijven hun eigen partituur op de muziek. Omdat we met percussie werken, zijn er veel muzikale impulsen die vertaald worden naar je lichaam. Daarom bepaalden we tijdens de repetitie de manier van luisteren."

Wat bedoelt u met de manier van luisteren?

"De bewegingen veranderen elke keer. Iedere avond krijgt het publiek een andere interpretatie of reactie op de muziek te zien. De manier van luisteren blijft hetzelfde. De dansers beginnen vanuit hetzelfde punt en vinden dan hun weg doorheen de muziek."

Bestaat het gevaar dat de dansers het stuk gaan veranderen?

"Nee, daarom leggen we tijdens de repetitie richtlijnen vast. Ik bekijk het als één grote tekening met grillige lijnen. We staan open voor verrassingen, maar we blijven wel binnen de afgesproken lijn. We hanteren bijvoorbeeld de afspraak dat we het publiek niet aanraken."

"Drawings draait voor een groot deel om vertrouwen. Ik heb de context van het stuk op poten gezet, maar ik sta open voor voorstellen van de dansers. Het belangrijkste is dat de beweging en de input van de dansers juist is."

Geen enkele voorstelling van Drawings is hetzelfde. Bent u over elke voorstelling tevreden?

"Ja! Drawings gaat heel erg over wat er in het moment gebeurt. Het is iets waar je samen aan werkt. Als de condities juist zitten, is het misschien anders, maar nooit fout. We zitten in een live voorstelling. Live betekent ook: niet wetende wat er gaat gebeuren. Dat element maakt het juist extra spannend. Als danser moet je elke seconde weten wat je doet, elke beweging moet gemotiveerd worden. Om dat een uur vol te houden moet je diep graven om trouw te blijven aan het uitgangspunt." 

"Zo besliste ik bijvoorbeeld om tijdens de première in Brugge mee te dansen. Ik ben letterlijk en figuurlijk in de cirkel gesprongen. Dat was mogelijk door de grote openheid in de structuur. In Amsterdam heb ik dat bijvoorbeeld niet gedaan. Op dat moment voelde ik die noodzaak niet." 

Er is niet alleen een connectie tussen het publiek en de dansers, maar ook tussen de dansers onderling. Hoe bereik je dat? 

"Dans is een manier om je uit te drukken als individu, maar gaat ook om de connectie onderling. De dansers van Kunst/Werk kennen elkaar natuurlijk al. Het zijn dansers die zelf enkele stukken maakten en dus weten wat het is om iets te vormen en te performen. Toch wordt die onderlinge connectie ruim besproken. Je moet contact met een persoon kunnen maken die aan de andere kant van de ruimte staat. Met zes dansers wordt dat gegeven eens zo rijk en complex. We willen het gevoel bereiken dat je niet alleen op het toneel staat." 

De dansers van Kunst/Werk hebben onderling een juiste balans gevonden, werd die balans verstoord door impulsief te beslissen om zelf mee te doen?

"Ja, maar dat herstelt zich snel. We hebben aan die mogelijkheden gewerkt. De dansers hebben bijvoorbeeld elk een stoel in het publiek. Af en toe verdwijnen ze door deel uit te maken van de massa en op hun stoel te gaan zitten. Er is een constante flow tussen de dansers, iedereen heeft zo’n open houding dat je haast niet voor verrassingen kan komen te staan. De connectie met elkaar blijft even sterk. We zijn zelfs voorbereid op het feit dat iemand uit het publiek recht zou kunnen staan om deel te nemen, al is dat (tot nu toe) niet gebeurd."

Is er ook een connectie tussen de dansers en de muzikanten?

"Doordat de muziek zo ingewikkeld is, hangen de muzikanten aan hun partituur geplakt. Dat is zeer jammer in dit geval. De percussionisten bevinden zich in hun eigen wereld. Natuurlijk komt alles samen in de ruimte, de beweging en de klank. Ik wou de connectie tussen de dansers en de muzikanten zo groot mogelijk maken. Daarom staan of liggen de dansers soms op het plateau van de muzikanten."

Welk gevoel wil je meegeven aan de toeschouwers eens ze de zaal verlaten?

"Ik wil de afstand tussen de toeschouwers en de performers zo veel mogelijk opheffen. Doordat iedereen op hetzelfde niveau zit, verkrijg je een soort van democratisering der dingen. Het publiek kan zich niet verstoppen in de donkere zaal, hun stoel staat mee in het licht. Voor sommige mensen voelt dat ongemakkelijk terwijl anderen daar op kicken. We zetten de toeschouwers in een lichtelijk ongewone situatie waarin ze een intensivering van alle zintuigen ervaren. Ze beleven de voorstelling van dichterbij en voelen dingen die je niet voelt wanneer je in de zaal zit. Ik wil de mensen aanraken, niet letterlijk, maar hen de muziek laat voelen. Ik wil dat ze de beweging van de dansers ervaren. Ik wil dat het publiek na een uur hun plek in de ruimte heeft gevonden."

Meer weten over de voorstelling? Ontdek alles over Drawings hier.