FLÖKT- een flikkerende, zintuiglijke ervaring

Een gesprek met IJslandse choreografe Bára Sigfúsdóttir over de natuur als inspiratiebron

FLÖKT – a flickering flow - is een uitnodiging van Bára Sigfúsdóttir en Tinna Ottesen om even stil te staan bij uw relatie met de natuur. Geen educatieve suggestie, maar een zachtaardig verzoek – de ervaring vult u in zoals u dat zelf wilt. Normaal zou de dansvoorstelling spelen over heel Europa, en hoewel het coronavirus de situatie heeft veranderd, vindt de IJslandse Bára toch een sprankeltje hoop in deze periode van transitie. "Ik wou dat we vaker de kans hadden om even op deze manier te drijven"
— Marie De Saedeleer

Kunnen we een dansvoorstelling en een waterval op dezelfde manier beleven? Het is vanuit deze veronderstelling dat choreografen Sigfúsdóttir en Ottessen het stuk creëerden. 

Bára Sigfúsdóttir: "Ik heb het geluk gehad om ouders te hebben die zijn opgegroeid op het IJslandse platteland. De manier van leven was toen heel anders dan hoe we die nu kennen. De interactie met de natuur was veel directer. Ik heb van hen meegekregen dat natuur niet enkel een vorm van schoonheid is. Het is een bron, je voedsel, je navigatiepunt. Toen mijn ouders opgroeiden, organiseerden ze hun leven in functie van de natuur. Ze aten wat het land dat seizoen te bieden had. Mijn ouders hebben veel respect voor de natuur, en dat hebben ze net zo hard in mij geworteld. Als kind denk je daar niet echt over na, het voelt zodanig natuurlijk aan. Maar eenmaal je ouder wordt, word je geconfronteerd met het feit dat ieder een eigen, persoonlijke band met de natuur heeft. Ik ben verhuisd naar de Verenigde Staten, vervolgens naar Amsterdam en uiteindelijk naar België. Dat heeft me echt doen inzien dat de houding van de mens tegenover de natuur erg afhankelijk is van zijn opvoeding, en waar in de wereld ze zijn opgegroeid.

Zintuiglijke wezens

"Ieders perceptie is verschillend, en uiteindelijk moet je zelf beslissen hoe belangrijk je de natuur vindt. Voor sommige mensen is de natuur niet meer of minder dan een wandeling in het park om de hoek. Er zijn ook mensen in IJsland die Reykjavik nooit verlaten en dat is prima, we zijn allemaal verschillend. Maar het is belangrijk dat we de directe functionaliteit inzien. Dat we er ons bewust van worden dat de natuur iets is waar we hoe dan ook in harmonie mee moeten samenleven”, aldus Sigfúsdóttir. 

"Ik hecht in FLÖKT veel belang aan de overtuiging dat de natuur zich niet enkel buiten onszelf bevindt, maar ook in ons. Dat begint bij de manier waarop we op de wereld komen, in de buik van onze moeder. Dat op zich is al een heel natuurlijk proces. Maar ook wat we eten is natuurlijk, en de connectie die we hebben met onze zintuigen. We voelen iets veel sneller dan dat we het denken. Wanneer we ons in een situatie bevinden waarin we ons niet op ons gemak voelen, bijvoorbeeld. We waren zintuiglijke wezens, al lang voordat we wezens van kennis werden."

 "Covid-19 heeft verwoestende en tragische gevolgen voor onze planeet, en ik voel me bevoorrecht om in een land te leven met een goed gezondheidszorgsysteem. Maar ik probeer ook te kijken naar positieve facetten van de vreemde situatie. Omdat een groot deel van onze samenleving gedwongen wordt om te vertragen, heb ik het gevoel dat er mogelijk ook wat ruimte wordt gecreëerd. Alsof het virus ons een spiegel voorhoudt om naar onszelf te kijken als een wereldwijde gemeenschap en onze belangrijke waarden in vraag te stellen. Misschien zelfs om ze te herdefiniëren. Ik heb het gevoel dat mensen langzaamaan meer aandacht geven aan hun zintuigen. Ze verbinden opnieuw met familieleden, of herontdekken ze zelfs, en ze staan zichzelf toe om te voelen en te luisteren."

"Ik gebruik deze periode om grenzen te creëren. Je kan altijd méér werk verrichten, maar we moeten proberen tevredenheid te vinden in wat we al bereikt hebben. Door bijvoorbeeld minder te focussen op louter het resultaat, maar ook andere belangrijke waarden aandacht te geven. Mensen beginnen bijvoorbeeld weer zuurdesembrood te bakken of maken hun eigen moestuinen, en dat in het midden van een grote stad."

Levensecht gegeven

"Voor FLÖKT was het ons doel om een belichaamde ervaring te creëren. In samenwerking met mijn mede creator Tinna Ottesen (beeldend kunstenaar), componist Eivind Lønning, lichtontwerper Jan Fedinger en dansers Aëla Labbé en Meri Pajunpää. Het resultaat is een opvoering waarin het publiek zich in het midden van alles wat er gaande is bevindt. De dansers dansen rond jou heen, en omwille van de witte doeken die om je heen dwarrelen, maak je écht deel uit van het podium. Dat is een heel andere manier van opvoeren, want er zijn zoveel verschillende perspectieven. Er gebeurt iets onder je, boven je, naast je. Dat is een interessant gegeven om te onderzoeken, want het leven speelt zich op precies dezelfde manier af. Zelfs tijdens het koken thuis. Je hebt je fornuis voor je, je telefoon naast je, je partner al pratend achter je. Dat is voor mij het dierbaarste aan FLÖKT. Het is niet slechts onze beschouwing die we opvoeren, maar het is jouw eigen fysieke ervaring. En jij beslist over de interpretatie."

"Hoe je een waterval of een dansvoorstelling ervaart, al dan niet op dezelfde manier, hangt niet alleen af van de opvoering maar ook van het publiek. Dat is voor mij de metafoor. In IJsland hebben we één van de grootste watervallen ter wereld, als je die bezoekt onderga je een fysieke ervaring. Je voelt de grond schudden onder je voeten, de immense grootte valt op je, het water maakt een overweldigend geluid. Het doet je fysiek iets. Ik geloof dat in kunst hetzelfde potentieel zit. Al leven we in een cultuur die erg pragmatisch is. Heb ik het stuk wel goed begrepen? Heb ik de context mee? Maar het draait om veel meer dan dat. Zoals onze zintuigen op de eerste plaats zetten, en durven ervaren. We hoeven niet elk detail te begrijpen. Als je een waterval bezoekt, denk je ook niet: 'hoe ervaart mijn vriend deze waterval?' Het gaat er gewoon om dat je iets ervaart en het kanaliseert. Met kunst is dat precies hetzelfde, als we het onszelf toestaan.”

Meer weten over de voorstelling? Ontdek alles over FLÖKT hier.