Lisaboa Houbrechts komt net uit Hannover waar ze de laatste hand legt aan de operaregie van Orfeo en Euridice. In haar hoofd leven al de contouren van de voorstelling Moeder Courage (en haar kinderen), een anti-oorlogsstuk dat Bertolt Brecht in 1939 schreef toen hij in Scandinavië in ballingschap leefde. Het is een episch verweer tegen het nazisme, een vingerwijzing naar zij die profijt halen uit de oorlog. Maar evengoed een verhaal van een vrouw in wie een strijd woedt tussen haar handelsgeest en moedershart.

(...)

Lisaboa: “Moeder Courage en haar kinderen is een repertoirestuk. De erven van Brecht eisen dat je de tekst in de oorspronkelijke versie brengt. Toevoegen mag niet, schrappen wel. Ik zoek naar de betekenis van repertoire in deze tijd. De vrijheid ligt in de manier waarop je het op scène brengt en hoe en welke mensen het spelen. Wij belichamen het verhaal van Moeder Courage met een intergenerationele en diverse cast."

Lisaboa: "Moeder Courage is een fabel over kwetsbaarheid en manieren van verweer in een oorlog. Ze reist met haar twee zonen en dochter in het zog van de troepen aan het front. De kinderen zijn van drie verschillende mannen, vaders die uit beeld verdwenen. Ze verkoopt dagelijkse waren aan gewone soldaten. Ze zegeviert in de winsteconomie van de oorlog. Wanneer de vrede aanbreekt, dreigt voor haar de crisis. Maar zij verliest haar kinderen aan diezelfde oorlog. Haar kar draagt een schat aan symboliek: het is een externe baarmoeder én een soort oorlogsgezwel.”

Dina: “Het politieke van Brecht zit in de vervreemdende spelwijze. Hij creëerde een tactiek van afstandelijkheid tussen spel en publiek. Hij zorgde ervoor dat je niet meeleeft maar het stuk mee naar huis neemt, dat je er over moet nadenken.”

(...)

Anna: “Je werkt vanuit mensen met verschillende invalshoeken, leeftijden en achtergronden.”

Lisaboa: “Samen maken: dat is het sterke van theater. In het zoeken naar een ruimte van vertrouwen en manieren van spreken, gebeurt er altijd iets bijzonders. Het is bijzonder om te werken met een gevierde actrice als Lubna Azabal, naast Aydin Isleyen, een Koerdische jongen die ik in Athene ontmoette, nog nooit geacteerd heeft en voor het eerst naar België komt. Ik bouw esthetische werelden. Het kader is helder. Maar de acteurs voegen er altijd iets aan toe vanuit hun persoon.”

(...)

Anna: “Hoe leeft zorg bij Brecht? Is Moeder Courage zorgzaam of houdt haar omgeving haar uiteindelijk overeind?”

Lisaboa: “Dat is de grote vraag. Moeder Courage sluit een vriendschap met de bezetter. De agressor is nooit eenzijdig agressor. Er zit een ambiguïteit in wie zorg nodig heeft. De kinderen zijn niet noodzakelijk zorgbehoevend. Haar lievelingszoon is uiterst agressief tegen de boeren. Vrouwen en liefde, seksualiteit, misbruik… Moeder Courage neemt die geschiedenissen mee op sleeptouw.”

Dina: “Brecht stelt het idee van moederzorg in vraag. Moeder Courage is atypisch vrouwelijk, daarom hebben mensen moeite met haar. Wat haar zo boeiend maakt, is dat ze niet op een klassieke manier zorgt. Ze is meer met haar handelspraktijk bezig. Ze wordt altijd geportretteerd als een ruwe, wat robuuste vrouw, zonder zachte eigenschappen. Het roept bij mij de vraag op: hoe kijken wij naar een moeder? Ze is een hedendaagse vrouw. Het is een vrouw die onder druk staat omdat ze zich tot zoveel verschillende situaties moet verhouden.”

Anna: “Zorg legt de wankelheid van het ideale bloot: het ideale moederbeeld, de ideale familie, de ideale jeugd. (...) In oorlog, in crisissituaties, kruipt de mot in het weefsel van relaties. Dat weefsel telkens vernieuwen en herstellen, is ook een vorm van zorgen.”

Martha: “De omgeving van Moeder Courage voelt als een bende misfits, die onderweg zijn. Na jaren oorlog, hangt iedereen met haken en ogen aan elkaar.” 

Lisaboa: “Ze doen me vaak denken aan een rondreizend circus. Daarin zijn andere manieren om voor elkaar te zorgen.” 

(...)

Anna: “Moeder Courage, hoe alleen achtergebleven ook, blijft aan die kar trekken…"

Lisaboa: “Altijd in diezelfde groef die heet: ‘We gaan vooruit...’”