“Die Räuber van Schiller is écht een oertheaterstuk. Alles zit erin: idealisme, tragiek,… Bij ons zijn er weinig mensen die het kennen, maar in Duitsland is het een standaardstuk. Daar wordt het binnen elk gezelschap minstens één keer per jaar opgevoerd.

Het originele stuk duurt vijf uur en wordt ingevuld door een twintigtal personages. Wij mochten als jonge studenten in die productie van Jan Joris Lamers (de artistiek leider van Discordia, nvdr)  een aantal van die rollen op ons nemen. Ik vertolkte toen Amalia, het meisje waarop de broers Franz en Karl verliefd zijn. Karl, de idealist, wordt onterfd omdat zijn broer Franz, de cynicus, een valse brief stuurt naar de vader. Daarom beslist Karl een roversbende te stichten. Als een soort Robin Hood-achtige figuur steelt hij van de rijken om de armen te helpen. Dat plannetje mislukt uiteindelijk wel. Maar voor ons als beginnende acteurs was de energie en het idealisme van dat stuk heel passend.”

Onbewuste motor

“Nu speel ik de rol van Karl en Michaël Vergauwen vertolkt dan weer Amalia. Dat is trouwens typisch Jan Decorte. Hij zegt altijd: ‘mijn stukken zijn emancipatoir’.  Het  gaat dan over de emancipatie van de vrouw, van acteurs, zelfs van handelingen op de scène. Jan heeft een heel bijzondere manier van werken. Hij leest in deze fase van zijn leven heel weinig. Het originele stuk leest hij bijvoorbeeld maar één keer. Daarna gaat hij aan zijn computer zitten en begint hij gewoon te schrijven zonder iets na te lezen of te herwerken. Hij schrijft op zijn ‘onbewuste motor’ om het zo te zeggen.

Toen ik de tekst van dit stuk de eerste keer las, dacht ik: ‘Godverdomme, da’s weer geniaal’.  Zijn voorstellingen duren maximum zeventig minuten, maar hij raakt de essentie op zo’n sublieme manier. De onderlaag van de energie van het stuk zit compleet in zijn stukken. Jan Decorte schrijft zijn teksten fonetisch, in oud Vlaams. Het is niet’ kinderlijk’, maar ‘kindlijk’, zegt hij. Schrijffouten laat hij er gewoon in. Zijn teksten bruisen van authenticiteit.”

Take it or leave it

“Het valt moeilijk uit te leggen hoe je juist Sturm und Drang op een podium kunt brengen. Dat is een van de mysteries van toneelspelen. Woorden zijn slechts dertig procent van een theaterervaring. Attitude en interactie zijn veel belangrijkere elementen.

Die Sturm und Drang valt ook samen met de manier waarop Jan met theater en zijn eigen persoonlijkheid omgaat. Het flirten met het idee: ‘alles of niets’. Of beter gezegd: ‘op mijn manier of niets’. De premisse van het stuk is dan ook  ‘de vrijheid of de dood’. Heel absurd maar tegelijkertijd ook heel aantrekkelijk. Bij Jan ergeren veel mensen zich aan zijn manier van werken. Of ze snappen het gewoonweg niet. Het is take it or leave it en ik vind dat fantastisch. Als je ervan houdt, krijg je een bijzondere ervaring. Houd je er niet van dan wordt het niets.”

Mentoren

“De twee versies van Die Räuber waar ik aan meegewerkt heb, zijn heel verschillend. Een voorkeur heb ik niet. Zowel Jan Joris Lamers als Jan Decorte zijn voor mij leermeesters, zelfs mentoren. Ze zijn belangrijke figuren in de recente theatergeschiedenis die ik zelf heb mogen meemaken. Maatschappij Discordia (met Jan Joris Lamers als artistieke leider, nvdr) was een belangrijke groep voor de ontwikkeling van veel theatercollectieven. Je merkt die invloed bij tg STAN, bij de Koe  en dus ook bij de Roovers. Maar Jan Decorte is ook heel bepalend geweest voor de ontwikkeling van het Vlaams theater. Beiden zijn geïnteresseerd in de Europese theatergeschiedenis, maar brengen hun stukken toch op hun eigen manier.”

Liefdesaffaire

“De tijd vliegt als je aan een geliefd stuk werkt. Het is te vergelijken met een soort van trein, maar dan geen Fyra (lacht), die razendsnel naast het ander bestaan rijdt. We begonnen half september te repeteren, in november gingen we in première, en dan word je plots wakker en is het bijna lente.

Maar misschien is het toch niet de allerlaatste opvoering. Wij zijn met de Roovers ook curator van Theater Aan Zee in Oostende dit jaar. Dus als het allemaal lukt en we budgettair rondkomen, zullen we het stuk daar nog wel eens spelen. Die verlenging zou me plezier doen. Maar ik heb deze voorstelling enorm graag gespeeld en ook de tournee was super. Het is een soort liefdesaffaire die losstaat van de realiteit. En die moet je dan ineens loslaten.”

(Door Andrei Diaconu en Dennis Janssens) www.antwerpsekleppers.be