Saddam Hussein: 24 jaar dictator van Irak

Saddam Hussein (1937-2006) was de vijfde president van Irak. Nadat hij in 1979 aan de macht komt, volgen er woelige jaren in zijn land. 

Saddam Hussein werd in 1937 geboren in Al-Auja, nabij de stad Tikrit. Op 20-jarige leeftijd werd hij voor het eerst politiek actief. Hij sloot zich aan bij de Ba'ath-partij, die een mix van Arabisch nationalisme en Arabisch socialisme omhelsde. Datzelfde jaar pleegde hij al zijn eerste politieke moord. Hij doodde zijn schoonbroer, die een communistische activist was. 

Twee jaar later, in 1959, werd Saddam Hussein tot de dood veroordeeld na een mislukte moordpoging op de Irakese premier Abdul Karim Qassem. Hussein wist onder te duiken en vluchtte naar Egypte, waar hij een deel van de opleiding aan de rechtenfaculteit van Caïro volgde. In 1963 keerde hij terug naar zijn thuisland.

Vijf jaar later deed Hussein actief mee aan een geweldloze staatsgreep van de Ba'ath-partij. In datzelfde jaar studeerde hij af in rechten aan de Universiteit van Bagdad. Hij werd prompt benoemd tot vicevoorzitter van de Revolutionaire Commandoraad en was vanaf 1973 generaal in de krijgsmacht. Gedurende deze tijd was hij – ondanks zijn zeer jonge leeftijd – de werkelijke machthebber in Irak.

In 1979 trad president Ahmed Hassan al-Bakr af. Hussein volgde hem op 42-jarige leeftijd op. Hij was dan niet alleen president, maar ook voorzitter van de Ba’Ath Partij. Hij regeerde ‘zijn land’ met harde hand. Er werden staatsgrepen en aanslagen gepleegd, maar hij overleefde ze allemaal. Hussein bracht, vaak uit voorzorg, vele (mogelijke) tegenstanders om, waaronder leden van zijn eigen familie.

Tijdens de 24 jaar dat Hussein aan de macht was, kende Irak nog meer  tijden van oorlog. Van 1980 tot 1988 voerde het Irak van Hussein een bloedige oorlog met Iran. Twee jaar later viel het land Koeweit binnen, wat leidde tot het begin van de Eerste Golfoorlog. Tijdens deze oorlog vuurde Irak onder meer Scud-raketten op Israël en Saoedi-Arabië af. Geallieerde troepen maakten onder leiding van Amerika in 1991 een einde aan de bezetting van Koeweit. Ze stootten echter niet door naar Irak, waardoor Hussein enigszins opgelucht kon ademhalen. In eigen land behield hij in ieder geval de macht.

Maar in april 2003 werd het regime van Saddam Hoessein alsnog omvergeworpen. De voormalige president vluchtte en werd enkele maanden later gevonden in een kruipruimte bij een boerderij in Adwar, ongeveer 10 kilometer ten zuiden van de stad Tikrit. Hussein zag er op dat moment onverzorgd uit. De beelden waarop hij te zien is met lang haar en een baard gingen de hele wereld rond. 

Nadat hij een half jaar later voorgeleid werd bij het gerechtshof, werd Saddam Hussein veroordeeld tot de dood door ophanging. De executie van de vijfde president van Irak vond plaats op 30 december 2006. Kort na de ophanging werd via internet een filmpje verspreid waarop de executie van Hussein - onduidelijk - te zien is, alhoewel het ten strengste verboden was opnames te maken tijdens de executie.

Geschreven door Louise Anthonissen