Een nieuw live tijdperk

Eenendertig jaar geleden brak de Eerste Golfoorlog uit tussen een alliantie van de Verenigde Naties, onder leiding van de Verenigde Staten, en Irak. De media waren enorm aanwezig tijdens die oorlog en door middel van nieuwe technologieën ontstond voor het eerst de live verslaggeving. Voor jongere generaties is live verslaggeving vanzelfsprekend, maar nog niet zó lang geleden was het een revolutionair fenomeen. 

Voorheen kreeg men nieuws op televisie te zien dat nieuwsankers van te voren voorbereidden voor een uitzending die avond. Bij de start van de Eerste Golfoorlog werd berichtgeving heel wat interessanter door de intrede van de internationale live verslaggeving. Voor het eerst kon iedereen de oorlog live volgen op televisie, vierentwintig uur aan een stuk. Vooral dat laatste zorgde ervoor dat het Amerikaanse netwerk CNN enorm populair werd. Het was alleen al baanbrekend om te weten dat wat je toen op televisie zag, zich op exact hetzelfde moment aan de andere kant van de wereld afspeelde, maar CNN deed er meteen nog een schepje bovenop.

24/7 nieuws
Terwijl de andere Amerikaanse kanalen elk uur berichtten over de situatie in Bagdad, kon je op CNN 24 uur lang meekijken. Je kon elk moment van de dag inpikken en live beelden zien. Wat daarbovenop ook nieuw was, was de doorlopende ‘tikker’. De opvallende letterbalk onderaan het beeld waarop voortdurend nieuwe Breaking News items verschenen.

Al snel verspreidde die live verslaggeving zich over de hele wereld, ook al was de oorlog maar van korte duur. 

Omdat er natuurlijk ook ‘s nachts beeld werd getoond op CNN, werden er door middel van nachtzichtapparatuur infraroodbeelden opgenomen. Sommigen omschreven het als videogame beelden, waarbij je vaak niet meer dan lichtflitsen ziet. Overdag werden er beelden getoond van raketten die hun doelen raakten en gevechtsvliegtuigen die van op vliegdekschepen opstegen, gefilmd vanuit het perspectief van de machine. Er kwam geen cameraman aan te pas. De nieuwste satelliettechnologie maakte het mogelijk om de oorlog op een vernieuwende manier in kaart te brengen. De beelden in de video zijn niet per se van hoogstaande kwaliteit. Het ging meer om het gevoel dat de kijker echt in het verhaal en de oorlog zat, en dat hij overwinningen op de voet kon volgen.-

Zowel tijdens de Eerste als de Tweede Golfoorlog deed de pers enorm veel aan mediaberichtgeving. Hoewel de mensen massaal naar de gedetailleerde uitzendingen van de oorlog keken, kwam er enorm veel kritiek op de berichtgeving van de Golfoorlogen. Ze bleek in de praktijk niet altijd even transparant en waarheidsgetrouw te zijn. In de live beelden die de mensen te zien kregen, leken de aanvallen precies berekend te zijn, terwijl er in de realiteit veel onschuldige levens verloren gingen door foute inschattingen.

Embedded journalism
Vooral bij de Tweede Golfoorlog in 2003 werd ook ‘embedded journalism’ - ingelijfde verslaggeving waarbij een journalist zich samenvoegt bij een legereenheid en daar bescherming geniet - enorm ingezet door de Amerikanen. Al was dat geen nieuw fenomeen. Journalisten gaan al lange tijd mee met oorlogstroepen om een duidelijk verslag te kunnen brengen van oorlog. Maar de embedded journalistiek was niet wat ze beweerde te zijn. In ruil voor bescherming, onderdak en volledige inlijving bij het leger, moesten de journalisten verplicht weergeven wat de woordvoerder van het leger voorlas. Ze mochten geen kritische blik werpen op de oorlogssituatie. 

Dat was voornamelijk omdat de Amerikanen hun les hadden geleerd na een ‘te vrije’ en eerlijke verslaggeving van de Vietnamoorlog die niet goed werd ontvangen door de bevolking. Na die blunder werd embedded journalism behoorlijk wat bijgeschaafd. Veel van de oorlogsgruwelen verdwenen en er werden strikte regels ingevoerd voor de journalisten, waardoor er enkel positieve berichtgeving overbleef en de getoonde beelden de oorlog omtoverden tot een soort sensatieverhaal.

Er waren naast de embedded journalisten natuurlijk ook onafhankelijke journalisten, de zogenaamde unilaterals, zoals Rudi Vranckx, die die bevelen niet opvolgden. Zij werden echter niet vertegenwoordigd op televisie waardoor ze het grote publiek niet bereikten. Kortom, de evolutie van de oorlogsverslaggeving was het begin van een nieuw live tijdperk, maar tegen hoge kosten voor de betrouwbaarheid van de media. 

Geschreven door Bo Bryssinck

bronnen:

• https://geschiedenis.nl/nieuws/artikel/386/oorlogsverslaggevers-in-irak
• https://nl.qaz.wiki/wiki/Media_coverage_of_the_Gulf_War
• https://www.independent.co.uk/news/media/opinion/embedded-journalism-distorted-view-war-2141072.html

Journalisten CNN kijken terug op eerste keer 24/7 live nieuws.

Tijdens de eerste golfoorlog was CNN het eerste mediabedrijf dat aan 24/7 live nieuws deed. Het was de eerste oorlog met camera's. 
De beelden werden de hele dag en de hele nacht vastgelegd door reporters en journalisten van CNN.
Heel de wereld keek mee naar de verschrikkelijke gebeurtenissen tussen Koeweit en Irak. 

De wereld kon nu voor de eerste keer alles live meevolgen. Dit was een mijlpaal in de journalistieke wereld. Een nieuw fenomeen ontstond. 
 

In onderstaande video vertellen reporters van de CNN hun ervaring over de eerste keer 24/7 live nieuws. 

Geschreven en video gerealiseerd door: Bo Bryssinck en Celine De Crock