Tariq Aziz: de christen die Saddam Hussein voor zich won

Tariq Aziz (1936-2015) was tijdens de golfoorlog van 1990 minister van Buitenlands Zaken en vicepremier in Irak. Ook was hij één van de belangrijkste raadsmannen van Saddam Hussein. 

Aziz werd geboren als Mikhail Yuhanna in het Noorden van Irak. Hij behoorde tot de minderheidsgroep van Assyrische christenen. Later veranderde hij zijn naam naar Tariq Aziz. Dat klonk meer Arabisch en hielp hem om steun te winnen bij de Arabische, islamitische meerderheid. 

Aziz werd lid van Saddam Husseins partij, de Ba’ath partij, in het begin van de jaren zestig. Zij kwamen aan de macht in 1968. Hij werd snel gepromoveerd omdat hij een trouwe aanhanger was van Hussein. 

Toen Irak in 1990 Koeweit binnenviel en zo de Eerste Golfoorlog startte, was Aziz spreekbuis naar de buitenwereld toe. Hij verdedigde de aanval en noemde die terecht omdat Koeweits olieproductie de inkomsten van Irak schaadde. Ook verweet hij de rest van het Midden-Oosten dat ze onderdanig waren aan de Verenigde Staten. Tijdens de vredesconferentie van 1991 in Genève, waar Irak en Amerika de situatie in Koeweit bespraken, was hij de vertegenwoordiger van Irak. Noch de VS noch Irak deden toegevingen, wat leidde tot de golfoorlog. 

Tijdens de irakoorlog in 2003 claimde de Amerikaanse president Bush dat Tariq Aziz een van de spilfiguren verantwoordelijk voor de massavernietigingswapens was. Na de val van het regime van Saddam Hussein in april 2003, gaf Tariq Aziz zich over aan de Amerikanen. 

In 2008 werd hij aangeklaagd door het Iraakse hooggerechtshof voor de dood van 42 koopmannen. Die mannen manipuleerden voedselprijzen in 1992, toen Irak internationale sancties opgelegd kreeg. Ze werden geëxecuteerd en Aziz werd schuldig bevonden. In 2009 werd hij veroordeeld voor het plannen van de deportatie van de Koerden in het Noordoosten van Irak. In 2010 werd hij veroordeeld tot de doodstraf voor het vervolgen en uitroeien van religieuze partijen. Zijn executie zou gebeuren door middel van ophanging.

Verschillende westerse bronnen stelden zich vragen bij deze veroordelingen, omdat zijn persoonlijke rol in al deze zaken moeilijk te bewijzen is. Tegen zijn executie kwamen dus allerlei protesten, onder andere vanuit de Europese Unie, de Verenigde Naties, Rusland, het Vaticaan en Amnesty International. Ook Iraakse bisschoppen waren ertegen. 

De toenmalige Iraakse president Jalal Talabani besloot het bevel tot executie niet te tekenen. Later in 2010 zei een adviseur van de premier, Saaf Yousif al-Muttalibi, dat de executie wel voltrokken zou worden, maar pas als de Amerikaanse troepen zich terugtrokken. 

Op 5 juni 2015 overleed Tariq Aziz aan een hartaanval. Hij werd begraven in Madaba, een christelijk stadje in Jordanië.

Geschreven door Anne De Nijs