Bekijk foto's
Theater

[meeuw]

Toneelhuis, Olympique Dramatique, theater arsenaal

“We hebben nieuwe vormen nodig. Nieuwe vormen hebben we nodig, en als die er niet komen, dan maar liever niets” - Konstantin Gavrilovitsj Trepljov

In [meeuw] van Olympique Dramatique wordt voor het eerst een repertoiretekst vertaald en gespeeld in Vlaamse Gebarentaal, door een gemengde cast van dove en horende toneelspelers, met Nederlandse boventiteling.

Uitgangspunt is De Meeuw (1896) van Anton Tsjechov, een van de grootste en tederste theaterteksten uit de literatuurgeschiedenis over een zoekende jeugd met nieuwe ideeën en een oudere generatie die zich daardoor bedreigd voelt. Een vertelling over de hang naar het verleden en het verlangen naar een vrij leven; verteld vanuit het perspectief van drie verschillende generaties. Liefde en verlangen als verwoestende drijfveer tijdens een familiereünie. Een komedie in vier bedrijven, zo benoemde de Russische schrijver het zelf. 

[meeuw] is een ontmoeting met spelers uit de Vlaamse dovengemeenschap met VGT als moedertaal. De cast bestaat uit een mix van drie dove en vijf horende spelers: Yousra Boukantar, Sofie Decleir, Tom Dewispelaere, Lobke Leirens, Lut Reysen, Willy Thomas, Serge Vlerick en Yana Wuytjens. Samen gaan ze op zoek naar een gemeenschappelijke taal: het gebaar.  

“Ik ben zo dikwijls in de buurt van je huis geweest, maar ik ben nooit binnengekomen. Laten we gaan zitten.” - Nina Michailovna Zaretsjnaja 

Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij de steun van de spelers van de Nationale Loterij en de Koning Boudewijnstichting. De voorstelling werd gerealiseerd in samenwerking met KU Leuven, Faculteit Letteren - Antwerpen, en de taalgroep Vlaamse Gebarentaal van de opleiding toegepaste taalkunde.
__ 
Geselecteerd voor Het TheaterFestival (Vlaanderen) 2025

Geselecteerd voor het Nederlands Theater Festival 2025

Genomineerd voor de Theo d’Or 2025 in de categorie meest grensverleggende podiumprestatie

Aan tafel: [meeuw] - zoektocht naar een gemeenschappelijke taal

Op 23 november 2024 zoomden we in op het  bijzondere maakproces van [meeuw], in een speciale editie van Aan tafel. Professor Myriam Vermeerbergen en dramaturg Erwin Jans gingen in gesprek met Stijn Van Opstal, Carolien Doggen, Willy Thomas, Yana Wuytjens, Lut Reysen, Sofie Decleir, Greet Doggen & Francis Geeraert. Tolken Floor Vandevelde en Lieve Roodhooft vertaalden naar VGT en het Nederlands.

(Her)bekijk het gesprek

Uit het juryrapport van het Nederlands Theaterfestival: “[meeuw] is een compleet nieuwe hertaling van Tsjechovs klassieker naar Gebarentaal, gespeeld door een gemengde cast van horende en niet-horende toneelspelers. Het gebeurt niet vaak dat een Tsjechov zoveel verfrissende, nieuwe lagen krijgt. In plaats van een doventolk op het podium heeft de cast twee jaar gestudeerd om Vlaamse Gebarentaal onder de knie te krijgen.”

"Traditioneel worden belevingswijzen voor mensen met een beperking ‘toegevoegd’ aan bestaande vormen, alsof toegankelijkheid een extraatje is op de standaard. Deze voorstelling doorbreekt dat paradigma en maakt van inclusie (voor doven) een fundamenteel uitgangspunt. Taalbarrières verdwijnen, terwijl het publiek tegelijk een spiegel wordt voorgehouden: beperkingen liggen niet bij het individu, maar zijn het effect van dominante normen die steeds herhaald worden op en naast het podium. Zo ademt [meeuw] tot in zijn kleinste detail een totaalvisie op wat theater zou kunnen zijn: radicaal toegankelijk (voor doven) en grenzeloos verbindend."

Juryrapport in Het TheaterFestival (Vlaanderen) , 6 juni 2025

"Als je graag tijd maakt voor de meest uitzonderlijke voorstelling van het jaar, maak dan tijd voor deze meeuw."

Els Van Steenberghe in Knack Focus **** , 26 november 2024

"In [meeuw] kijk je niet zozeer naar een verhaal, maar naar mensen met hun verlangens en gebreken. Dat is natuurlijk op het conto te schrijven van Tsjechov, die geweldige personages uittekende, maar zeker ook op dat van de acht spelers die zich volledig smijten. "

"Yana Wuytjens is de ster van de avond als ‘Konstantin’ en legt de nadruk op ‘tragi’ in deze tragikomedie"

"Dit stuk was door alle drempels allesbehalve eenvoudig om te maken, maar toch vinden de makers nog de ruimte om daarnaast ook te breken met patriarchale normen, én om te tonen hoe moeilijk het is om in deze gepolariseerde wereld uit onze bubbel te kruipen. Maar dat het niet onmogelijk is: ook dat toont [meeuw]. "

"Deze ‘[Meeuw]’ doet zo op een originele manier recht aan Tsjechov door gebarentaal in te zetten als een rijk expressief instrument dat het onderscheid tussen wie wel en niet slecht hoort uitwist. Alle spelers staan met gelijke wapens op de toneelvloer. Toen Stijn Van Opstal dacht aan een stuk in gebarentaal leek dat een ware gok. Dankzij de inzet van de spelers, de begeleiders en de tolken werd het echter een totale triomf. Dit is gewoon een zeer goede opvoering van één van de ontroerendste teksten uit de theatergeschiedenis. Stijn Van Opstal heeft gegokt en gewonnen."

Johan Thielemans in Pzazz , 18 november 2024

"In [meeuw] herschrijft Olympique Dramatique Tsjechovs De Meeuw met Vlaamse Gebarentaal (VGT) als centrale taal. Dat dwingt tot een andere economie van de zintuigen, tot andere beslissingen over waar je je focus legt, als toeschouwer, eigenlijk tot een heel andere zintuiglijkheid. Zo gaat de subtiele klassenstrijd die Tsjechov altijd voert, nog een stap verder: hier wordt communicatie in vraag gesteld, en zelfs de taal zelf. (...) De doventaal wordt de norm, het logocentrisme verandert van gedaante, het gebaar domineert, niet de spreektaal."

Klaas Tindemans in Etcetera , 18 november 2024

"Tsjechovs prachtige klassieker wint in gebarentaal alleen maar aan kracht. (...) Deze uitvoering en zeker het verrassende einde zorgen voor de ontroerendste Meeuw-opvoering die ik in mijn leven gezien heb. Tsjechov, in een nieuwe vorm."

"De beste manier om een taal te leren is ontmoeten. En gezien mijn taal theater is, heb ik mensen gezocht om een voorstelling mee te maken. Mijn nieuwsgierigheid werd een ambitie en half november wordt 'Meeuw' als eerste repertoirestuk in Vlaamse Gebarentaal opgevoerd in de Bourla."

"Dat had ik echt niet gedacht, dat de horende acteurs zo vlot zouden kunnen gebaren. Ook naast de scène kunnen we al vrij goed communiceren. Dat vond ik altijd erg belangrijk: dat we een volledig gelijkwaardige voorstelling zouden maken."

"‘Eindelijk zijn dove acteurs geen buitenstaanders meer’: Olympique Dramatique brengt Tsjechov in gebarentaal"

Ciska Hoet in De Morgen , 14 november 2024

"Als het geluid wegvalt, word je gedwongen om anders naar de ander te kijken. Er ligt een enorme schoonheid in het observeren van mensen die elkaar proberen te begrijpen."

"Ik vond het heerlijk om eens puur naar de acteurs te kunnen kijken – als ik normaal naar het theater ga kan dat alleen met boventiteling of een tolk, en moet ik mijn aandacht de hele tijd verdelen tussen de vertaling en wat er op de speelvloer gebeurt."

"Het Toneelhuis in Antwerpen speelt "Meeuw" in gebarentaal met dove en horende acteurs."

"Tsjechov maakt met enorm veel humor en mededogen komedies over de struikelende mens die wij blijkbaar al eeuwen zijn. 'De meeuw' in het bijzonder is wat mij betreft een van de mooiste en tederste stukken uit de toneelgeschiedenis."

Stijn Van Opstal in VRT NWS , 11 november 2024

"Olympique Dramatique speelt 'Meeuw' van Tsjechov in gebarentaal, en dat is een primeur. Beluister de radioreportage"

"Niemand kan tederder de klungelende mens analyseren dan Tsjechov"

Stijn Van Opstal in Knack Focus , 13 november 2024

"Première van *Meeuw* in Vlaamse Gebarentaal."

Jaron Garitte in VGT Nieuws , 15 november 2024

"De vaak geciteerde waarheid dat Tsjechovs personages elkaar niet echt horen, komt door de gebarentaal op theatraal duidelijke wijze naar voren. De emotionele nuances gaan daarbij niet verloren — ze worden juist sterker, soms bijna grotesk, maar altijd dramatisch voelbaar."

Roman Dolzhanskiy in Kommersant , 19 december 2024

naar

  • De Meeuw van Tsjechov

regie

  • Stijn Van Opstal

bewerking

  • Stijn Van Opstal
  • Scarlet Tummers
  • Tom Dewispelaere
  • Francis Geeraert
  • (met dank aan Ilja Leonard Pfeijffer)

vertaling naar VGT

  • Diane Boonen
  • Sam Verstraete
  • Hilde Verhelst
  • e.a.

spel

  • Yousra Boukantar
  • Sofie Decleir
  • Tom Dewispelaere
  • Lobke Leirens
  • Lut Reysen
  • Willy Thomas
  • Serge Vlerick
  • Yana Wuytjens

dramaturgie

  • Scarlet Tummers

decor

  • Damiaan De Schrijver
  • Stijn Van Opstal

lichtontwerp

  • Frank Hardy

kostuumontwerp

  • Monique Van Hassel

productie

  • Toneelhuis
  • Olympique Dramatique

coproductie

  • theater arsenaal

met de steun van

  • Silence Radio
  • Doof Vlaanderen
  • doof&events
  • Vlaams GebarentaalCentrum (VGTC)
  • KU Leuven Campus Antwerpen (Toegepaste Taalkunde)
  • Nationale Loterij
  • Literatuur Vlaanderen
  • Koning Boudewijnstichting
  • Tax Shelter maatregel v/d Belgische federale overheid via LOOK@LEO

Alle data

  1. woensdag 30 juli 2025 — 20u00 — Theater Aan Zee, Oostende
  2. donderdag 31 juli 2025 — 20u00 — Theater Aan Zee, Oostende
  3. vrijdag 1 augustus 2025 — 17u00 — Theater Aan Zee, Oostende
  4. zaterdag 6 september 2025 — 19u30 — Nederlands Theaterfestival/ITA/Rabozaal, Amsterdam
  5. zondag 7 september 2025 — 15u00 — Nederlands Theaterfestival/ITA/Rabozaal, Amsterdam
  6. vrijdag 12 september 2025 — 19u00 — het Theaterfestival/Leietheater, Deinze
  7. zaterdag 13 september 2025 — 19u00 — het Theaterfestival/Leietheater, Deinze
  8. maandag 22 september 2025 — 20u00 — Stadsschouwburg Utrecht, Utrecht
  9. donderdag 19 maart 2026 — 20u00 — Théâtre de Namur, Namen
  10. vrijdag 20 maart 2026 — 20u00 — Théâtre de Namur, Namen
  11. zaterdag 21 maart 2026 — 19u00 — Théâtre de Namur, Namen
  12. maandag 27 april 2026 — 20u00 — Comédie de Valence, Valence
  13. dinsdag 28 april 2026 — 20u00 — Comédie de Valence, Valence
  14. woensdag 29 april 2026 — 20u00 — Comédie de Valence, Valence
  15. dinsdag 5 mei 2026 — 20u00 — CC De Spil, Roeselare
  16. donderdag 7 mei 2026 — 20u00 — CC De Factorij, Zaventem
  17. dinsdag 12 mei 2026 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  18. woensdag 13 mei 2026 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  19. donderdag 14 mei 2026 — Bourlaschouwburg, Antwerpen Met audiobeschrijving
  1. donderdag 14 november 2024 — 20u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  2. zaterdag 16 november 2024 — 20u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  3. zondag 17 november 2024 — 15u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  4. dinsdag 19 november 2024 — 20u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  5. woensdag 20 november 2024 — 20u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  6. donderdag 21 november 2024 — 20u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  7. vrijdag 22 november 2024 — 20u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  8. zaterdag 23 november 2024 — 20u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  9. dinsdag 26 november 2024 — 20u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  10. woensdag 27 november 2024 — 20u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  11. donderdag 28 november 2024 — 20u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  12. vrijdag 29 november 2024 — 20u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  13. zaterdag 30 november 2024 — 15u00 — Bourlaschouwburg, Antwerpen
  14. dinsdag 3 december 2024 — 19u00 — Warande/Kuub, Turnhout
  15. vrijdag 13 december 2024 — 20u15 — theater arsenaal, Mechelen
  16. zaterdag 14 december 2024 — 20u15 — theater arsenaal, Mechelen
  17. vrijdag 20 december 2024 — 20u30 — KVS - BOX, Brussel
  18. zaterdag 21 december 2024 — 20u30 — KVS - BOX, Brussel
  19. woensdag 8 januari 2025 — 19u00 — NTGent/Minnemeers, Gent
  20. donderdag 9 januari 2025 — 19u00 — NTGent/Minnemeers, Gent
  21. zaterdag 11 januari 2025 — 20u00 — CC De Plomblom, Ninove
  22. dinsdag 14 januari 2025 — 19u30 — 30CC/Schouwburg, Leuven
  23. woensdag 15 januari 2025 — 15u00 — 30CC/Schouwburg, Leuven
  24. vrijdag 17 januari 2025 — 19u30 — HNT/Theater aan het Spui, Den Haag
  25. woensdag 22 januari 2025 — 19u30 — C-mine/Kleine zaal, Genk
  26. zondag 26 januari 2025 — 19u00 — ITA/Rabozaal, Amsterdam
  27. woensdag 29 januari 2025 — 20u00 — CC Brugge/Magdalenazaal, Sint-Andries

Meer over ‘[meeuw]’

Toneelhuis zomert! Lees • 24 juni 2025

Toneelhuis zomert!

De Bourla en de ticketbalie sluiten even de deuren maar ondertussen zitten onze makers niet stil deze zomer.

Ook interessante producties

Honderd Theater 18 september 2025 t/m 26 maart 2026

Honderd

Toneelhuis / Martha!tentatief / theater arsenaal / Ruud Gielens & Bart Van Nuffelen